Συνέντευξη Γενικού Διευθυντή του ΙδΕΚ, κ. Θεόδωρου Λουκαΐδη, Εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ | Σεπτέμβριος 2023

• Για 17^η χρονιά το ΙδΕΚ παρουσιάζει το European Researchers’ Night. Ποιοι οι βασικοί στόχοι και η αποστολή του θεσμού;

Πράγματι, για 17^η χρονιά, το ΙδΕΚ θα έχει τη χαρά να υποδεχθεί το κοινό στη μεγαλύτερη γιορτή της έρευνας, της καινοτομίας και της επιστήμης. Πρόκειται για μια εκδήλωση-θεσμό, με αντίστοιχες διοργανώσεις σε περισσότερες από 350 πόλεις σε όλη την Ευρώπη, που συνδέει το πλούσιο έργο του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας της χώρας με το κοινό, σε μια αξέχαστη εμπειρία για μικρούς και μεγάλους. Η φετινή διοργάνωση θα διεξαχθεί την Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου στην Κρατική Έκθεση στη Λευκωσία, από τις 9 το πρωί μέχρι τις 10 το βράδυ, και τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά που από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε αυτή την προσπάθεια. Καλούμε, λοιπόν, όλους τους πολίτες να μας επισκεφθούν και να συμμετάσχουν σε ένα υπέροχο ταξίδι στον συναρπαστικό κόσμο της επιστήμης, των εφευρέσεων και των ανακαλύψεων, της καινοτομίας και της τεχνολογίας.

• Ποια η έμπνευση πίσω από το σλόγκαν «Mission: CONNECT» και ποιο το θέμα της φετινής Βραδιάς;

 Η έμπνευσή μας για το σλόγκαν της φετινής διοργάνωσης πηγάζει από την ίδια την αποστολή μας: να φέρουμε πιο κοντά το έργο και τα επιτεύγματα των επιστημόνων, των ακαδημαϊκών, των ερευνητών/τριών και των καινοτόμων επιχειρηματιών του τόπου μας με το ευρύ κοινό και δη με τη νέα γενιά. Αυτή η συνάντηση με τα πρωτοπόρα μυαλά της χώρας, που σκέφτονται «έξω από το κουτί» και που διαγράφουν σπουδαία πορεία στην Κύπρο και το εξωτερικό, μόνο θετικά μπορεί να επιδράσει στην κοινωνία, δημιουργώντας παραδείγματα προς μίμηση. Κεντρικό θέμα της φετινής εκδήλωσης είναι οι «Ευρωπαϊκές Αποστολές», οι οποίες αφορούν στην ανάπτυξη αποτελεσματικών λύσεων στις ακόλουθες παγκόσμιες προκλήσεις (1) Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, (2) Καρκίνος, (3) Υγιείς Ωκεανοί, Θάλασσες και Παράκτια και Εσωτερικά Ύδατα, (4) Κλιματικά Ουδέτερες και Έξυπνες Πόλεις και (5) Υγεία Εδάφους και Τροφίμων.

• Τι διαφορετικό να αναμένουμε από τη φετινή εκδήλωση σε σχέση με τις προηγούμενες;

Στον χώρο της Κρατικής Έκθεσης το κοινό θα μπορεί να περιηγηθεί σε περισσότερα από 60 περίπτερα, στελεχωμένα από εκατοντάδες επιστήμονες από ερευνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις του τόπου. Παράλληλα, το πλούσιο πρόγραμμα της εκδήλωσης δίνει την ευκαιρία μιας συμμετοχικής εμπειρίας, καθώς οι επισκέπτες θα μπορούν να παρακολουθήσουν διαδραστικά πειράματα με χρήση τεχνολογίας, πολυμέσων και προσομοιώσεων, να χρησιμοποιήσουν εξειδικευμένο επιστημονικό εξοπλισμό και να λάβουν μέρος σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, παιχνιδιών, διαγωνισμών και ψυχαγωγικών δρώμενων. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στον διαγωνισμό Science Unfold, που διεξάγεται για δεύτερη χρονιά και καλεί μαθητές και μαθήτριες της Μέσης Εκπαίδευσης να επιστρατεύσουν τη φαντασία και τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, παρουσιάζοντας με δημιουργικό τρόπο ένα επιστημονικό θέμα της επιλογής τους. Τη βραδιά θα κλείσει το Improvisation Comedy Show in Science, με τους κωμικούς Γιώργο Αγγελόπουλο, Γιάννη Σαρακατσάνη και Σωσώ Χατζημανώλη. Για περισσότερες πληροφορίες και το πλήρες πρόγραμμα του European Researchers’ Night, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφθούν τη σχετική σελίδα στο Facebook: https://fb.me/e/ajrCfvfxi.

• Αναλογιζόμενοι τον αριθμό των συμμετεχόντων που αναφέρατε, διαπιστώνουμε ότι το κυπριακό οικοσύστημα έχει πλέον μεγαλώσει και εξελιχθεί ραγδαία. Εσείς πώς βλέπετε να εξελίσσεται ο τομέας της Έρευνας και Καινοτομίας τα τελευταία χρόνια και σε ποια σημεία πιστεύετε ότι χρειάζονται ακόμη βελτιώσεις;

Είναι αλήθεια ότι η εξέλιξη που καταγράφει τα τελευταία χρόνια το εθνικό οικοσύστημα είναι εξαιρετικά δυναμική, με υψηλού επιπέδου παραγόμενο έργο, με πραγματικό αντίκτυπο και όφελος για την οικονομία και την κοινωνία της χώρας. Αυτό αποδεικνύεται άλλωστε και από το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται για δεύτερη συνεχή χρονιά στην κατηγορία strong innovators της Ευρώπης. Για εμάς ως ΙδΕΚ, που στηρίζουμε επί σειρά ετών την ερευνητική και καινοτόμο επιχειρηματική κοινότητα της Κύπρου, αυτή η εξέλιξη μας γεμίζει με μεγάλη ικανοποίηση. Έχουμε δει ερευνήτριες/τές να παράγουν νέα γνώση σε σημείο που επιβραβεύεται διεθνώς και μέλη του οικοσυστήματος να βαδίζουν με επιτυχία το δύσκολο μονοπάτι από το εργαστήριο στην αγορά, αποδεικνύοντας ότι η έρευνα μπορεί και στην Κύπρο να μεταφράζεται σε προϊόντα και υπηρεσίες που βελτιώνουν την καθημερινότητά μας. Το οικοσύστημα διέρχεται μια περίοδο άνθησης, ωστόσο υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης. Για παράδειγμα, υπάρχει ανάγκη για αποτελεσματικότερη διασύνδεση της έρευνας με τη βιομηχανία και εμπορική αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων καθώς για διεύρυνση της συμμετοχής των επιχειρήσεων σε δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης. Αδυναμίες καταγράφονται και ως προς τη συμμετοχή κυπριακών φορέων στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα-πλαίσιο Ορίζοντας Ευρώπη, όπου η Κύπρος καταγράφει μεν ικανοποιητικές επιδόσεις, υστερεί όμως σε σημεία όπως η ανάληψη ηγετικού ρόλου σε πανευρωπαϊκά έργα.

• Ποιος είναι ο ρόλος που διαδραματίζει το ΙδΕΚ προς αυτή την κατεύθυνση;

Σε αυτές ακριβώς τις αδυναμίες και προκλήσεις έρχεται να δώσει λύσεις το ΙδΕΚ, μέσω μιας πλούσιας εργαλειοθήκης χρηματοδοτικών προγραμμάτων και δωρεάν υποστηρικτικών υπηρεσιών, που απευθύνονται σε όλες και όλους. Από ερευνητικούς/ακαδημαϊκούς οργανισμούς μέχρι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και τομέα δραστηριοποίησης. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι από το 2016 μέχρι σήμερα, το ΙδΕΚ επένδυσε πέραν των €148 εκατ. στο τοπικό οικοσύστημα, ενισχύοντας τις δυνατότητές του και λειτουργώντας ως ο κινητήριος μοχλός για την ανάδειξη της Ε&Κ σε βασικό πυλώνας οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας. Παράλληλα,, μέσω των Εθνικών Σημείων Επαφής παρέχουμε εξατομικευμένη υποστήριξη σε φορείς που ενδιαφέρονται να διεκδικήσουν χρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα πλαίσιο, «Ορίζοντας Ευρώπη». Πρόκειται για πολύτιμα εργαλεία που στοχεύουν στην εξέλιξη του οικοσυστήματος, τη διασύνδεση του ερευνητικού έργου με την αγορά, τη δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων με διεθνείς προοπτικές και τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων σε παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας.

• Ποια χρηματοδοτικά προγράμματα βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη;

Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εφαρμογή ο νέος κύκλος του προγράμματος Pre–Seed, ύψους €1,2 εκατ., που αφορά την ανάπτυξη νέων startups και παρέχει μέχρι €119.999 ανά έργο. Ανοικτή είναι και η πρόσκληση για το πρόγραμμα Co-Develop που στοχεύει στη δημιουργία συνεργασιών μεταξύ ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας για ανάπτυξη λύσεων σε σύγχρονες προκλήσεις στους τομείς της Αγροδιατροφής, των Θαλάσσιων και Ναυτιλιακών Οικοσυστημάτων και της Υγείας. Επιπρόσθετα, σε εξέλιξη βρίσκεται το πρόγραμμα Disrupt, που αποσκοπεί στη διασύνδεση καινοτόμων επιχειρήσεων με επενδυτές Venture Capital, καθώς και το Proof of Concept που αφορά τη διερεύνηση πιθανών βιομηχανικών εφαρμογών μιας νέας τεχνολογίας ή τεχνογνωσίας. Στα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΙδΕΚ ήρθε να προστεθεί φέτος και το νέο πρόγραμμα Bridge2Horizon, το οποίο στοχεύει στην ενδυνάμωση των ικανοτήτων των κυπριακών φορέων για συμμετοχή με συντονιστικό ρόλο σε προτάσεις του «Ορίζοντα Ευρώπη». Να σημειώσω ότι οι δικαιούχοι όλων των προγραμμάτων αποκτούν αυτόματα και πρόσβαση στις υπηρεσίες καινοτομίας και μεταφοράς γνώσης που προσφέρει δωρεάν το ΙδΕΚ μέσω του Κεντρικού Γραφείου Μεταφοράς Γνώσης και του Innovation Factory, και καλούμε όλους να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες.

• Σε αυτή την προσπάθεια, πόσο σημαντική είναι η εμπλοκή της νέας γενιάς και με ποιες δράσεις το ΙδΕΚ συμβάλλει στην καλλιέργεια ανάλογης κουλτούρας και δεξιοτήτων;

Η νέα γενιά αποτελεί τη δύναμη της εξέλιξης της χώρας μας, διαμορφώνοντας το παρόν και χτίζοντας το μέλλον. Συνεπώς, στη ψηφιακή εποχή που βρισκόμαστε, η καλλιέργεια κουλτούρας και δεξιοτήτων έρευνας, καινοτομίας και τεχνολογίας, αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Μιας κουλτούρας που θα ενθαρρύνει την περιέργεια και τη δημιουργικότητα των παιδιών και θα προσφέρει όλα τα εφόδια στο πιο υποσχόμενο δυναμικό της Κύπρου, τους νέους της, ώστε να χαράξουν πρωτοπόρους δρόμους και να χτίσουν την κοινωνία του αύριο. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΙδΕΚ υλοποιεί ένα ευρύ φάσμα δράσεων, όπως η ετήσια εκδήλωση European Researchers’ Night, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε. Επιπρόσθετα, σχεδιάζουμε νέους διαγωνισμούς για μαθητές και μαθήτριες, όπως το Science Unfold και το Innova Challenge, ενώ από το 2022 πραγματοποιείται το πρόγραμμα «Research and Innovation Internships», στο πλαίσιο του οποίου προσφέρουμε κίνητρα σε καινοτόμες επιχειρήσεις να φιλοξενήσουν -ως ασκούμενους- φοιτητές/τριες. Το επόμενο διάστημα θα προκηρυχθεί επίσης η νέα πρόσκληση του Προγράμματος «PhD in Industry» για εργοδότηση φοιτητή/τριας διδακτορικού σε επιχείρηση, με σκοπό τη διεξαγωγή έρευνας στη βιομηχανία. Ενθαρρύνουμε, λοιπόν, τους νέους και τις νέες μας να δουν την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογία ως επαγγελματική επιλογή και να αποτελέσουν κομμάτι ενός οικοσυστήματος πιο σύγχρονου και εξωστρεφούς, που θα συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ανταγωνιστικής οικονομίας και μιας ευημερούσας κοινωνίας.