Οριζόντια Προτεραιότητα – Διεύρυνση Συμμετοχής και Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας

Η Οριζόντια Προτεραιότητα «Διεύρυνση Συμμετοχής και Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» χωρίζεται σε δύο βασικές Ενότητες: την πρώτη Ενότητα που αφορά στην «Διεύρυνση της Συμμετοχής και τη Διάδοση της Αριστείας» και τη δεύτερη Ενότητα που αφορά στην «Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας». Μέσω της συγκεκριμένης Προτεραιότητας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (E.E) στοχεύει στο να αντιμετωπίσει τις ανισότητες που παρουσιάζονται στην κοινότητα σε επιστημονικό επίπεδο μέσω μέτρων ειδικά σχεδιασμένων για στήριξη των χωρών με χαμηλή απόδοση στην Έρευνα και την Καινοτομία. Στοχεύει επίσης να υποστηρίξει τις πολιτικές προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας που αφορούν στην ενίσχυση των επενδύσεων, στη βελτίωση της πρόσβασης στην αριστεία και στη μεταφορά των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην οικονομία βοηθώντας έτσι τις χώρες-μέλη να παρουσιάσουν πρόοδο στη στόχευση που έχει τεθεί για επένδυση στην Έρευνα και την Καινοτομία της τάξης του 3% του ΑΕΠ τους.

Η Ε.Ε. έχει επικεντρωθεί στην υλοποίηση των αναπτυξιακών επιδιώξεων που έχουν θέσει τα Ηνωμένα Έθνη (UN Sustainable Development Goals (SDGs), και πιο συγκεκριμένα σε αυτές που αφορούν στην ισότητα των φύλων, στην ανάπτυξη της καινοτομίας, της βιομηχανίας και των υποδομών και στην ενίσχυση της ποιότητας εκπαίδευσης, και η Οριζόντια Προτεραιότητα «Διεύρυνση Συμμετοχής και Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά προς τούτο. Επιπρόσθετα, η στόχευση της συγκεκριμένης Προτεραιότητας αναμένεται να συμβάλει σε σειρά Ευρωπαϊκών Πολιτικών Προτεραιοτήτων όπως η «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» και η «Προετοιμασία της Ευρώπης για τη Νέα Ψηφιακή Εποχή», αλλά και στους τέσσερεις Κύριους Στρατηγικούς Προσανατολισμούς (Key Strategic Orientations – ΚSO) που έχουν τεθεί για την Έρευνα και τη Καινοτομία. Παράλληλα, η συγκεκριμένη Προτεραιότητα αναμένεται να συμβάλει ενεργά στην αναθεωρημένη πολιτική του νέου Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας και Καινοτομίας η οποία αναμένεται να βελτιώσει τις ερευνητικές και καινοτομικές δυνατότητες της Ε.Ε. οδηγώντας την σε ανάκαμψη σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

Η Ενότητα «Διεύρυνση της Συμμετοχής και τη Διάδοση της Αριστείας» της Οριζόντιας Προτεραιότητας «Διεύρυνση Συμμετοχής και Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» στοχεύει στο να ενισχύσει, μέσω σειράς μέτρων, τις χώρες με χαμηλή απόδοση στην Έρευνα και την Καινοτομία, όπως αυτές έχουν καθοριστεί από την Ε.Ε.[1] Ως εκ τούτου, γίνεται επικέντρωση στην ενθάρρυνση δομικών αλλαγών στα συστήματα Έρευνας και Καινοτομίας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, στην κινητοποίηση εθνικών επενδύσεων, στην αύξηση του επιπέδου επιστημονικής αριστείας, στη βελτίωση της επιτυχημένης συμμετοχής στον Ορίζοντα Ευρώπη, στην προώθηση και δημιουργία νέων συστημάτων καινοτομίας ή στην αναβάθμιση των υφιστάμενων, καθώς και στην ενίσχυση της διατομεακής κινητικότητας των επιστημόνων προς τις χώρες αυτές.

Η Ενότητα «Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» της Οριζόντιας Προτεραιότητας «Διεύρυνση Συμμετοχής και Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» στοχεύει μεταξύ άλλων στη διευκόλυνση της πρόσβασης στην επιστημονική αριστεία, στη βελτίωση και ενίσχυση των εθνικών συστημάτων Έρευνας και Καινοτομίας στον ευρωπαϊκό χώρο, στην κινητικότητα ερευνητών υψηλών προσόντων αλλά και στην προσέλκυση τους μέσω της δημιουργίας ελκυστικών συνθηκών καριέρας, στη γρήγορη και αποτελεσματική διάδοση των επιστημονικών αποτελεσμάτων, καθώς και στη διασφάλιση της ισότητας των φύλων.

Το περιεχόμενο της Οριζόντιας Προτεραιότητας «Διεύρυνση Συμμετοχής και Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας»  χωρίζεται σε 3 βασικές Θεματικές Ενότητες (Destinations), οι οποίοι αναμένεται να ανταποκριθούν στη στόχευση και στις επιδιώξεις που έχουν περιγραφεί πιο πάνω:

• Βελτίωση της Πρόσβασης στην Αριστεία (π.χ. Προσκλήσεις Υποβολής Προτάσεων Teaming, Twinning κλπ.)
• Προσέλκυση και Κινητικότητα των Καλύτερων Ταλέντων (π.χ. Πρόσκληση Υποβολής Προτάσεων ERA Chairs)
• Μεταρρύθμιση και Ενίσχυση του Συστήματος Έρευνας και Καινοτομίας της Ε.Ε.

O συνολικός Προϋπολογισμός που κατανέμεται για τη συγκεκριμένη Προτεραιότητα ανέρχεται στα 3,39 δισεκατομμύρια Ευρώ, εκ των οποίων 871,2 εκατομμύρια Ευρώ θα παραχωρηθούν στο πλαίσιο του πρώτου Προγράμματος Εργασίας για την περίοδο 2021-2022.

[1] Με βάση την Ε.Ε: «eligible countries for hosting the co-ordinator in the widening programme are EU13, Portugal, Greece and all Associated Countries with equivalent characteristics in terms of R&I performance) and Outermost Regions (defined in Art. 349 TFEU)».