Γ.Δ. ΙδΕΚ: «Επενδύστε σε έρευνα και καινοτομία και θα πετύχετε ακόμη περισσότερα», Συνέντευξη Γενικού Διευθυντή ΙδΕΚ, κ. Θεόδωρου Λουκαΐδη *INBusinessNews, Μάρτιος 2023

Πόσο σημαντική είναι η αύξηση της συμμετοχής των κυπριακών επιχειρήσεων σε δραστηριότητες Έρευνας και Καινοτομίας (Ε&Κ);

Οι επιχειρήσεις του τόπου μας, μέσα σε ένα περιβάλλον διαδοχικών προκλήσεων τόσο στο οικονομικό όσο και στο τεχνολογικό πεδίο, έχουν ήδη πετύχει πολλά. Το δικό μας μήνυμα, είναι ότι επενδύοντας στην Ε&Κ μπορούν να επιτύχουν ακόμη περισσότερα. Είναι αποδεδειγμένο άλλωστε ότι η επένδυση σε Ε&Κ οδηγεί στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησης και των επιδόσεων της. Παρόλα αυτά η καινοτομία στις πλείστες των περιπτώσεων δεν κατατάσσεται στις σημαντικότερες στρατηγικές προκλήσεις για την πλειοψηφία των διευθύνσεων και διοικήσεων επιχειρήσεων τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.

Χρειάζονται λοιπόν τα κατάλληλα κίνητρα, εργαλεία και προγράμματα ούτως ώστε να γίνει εφικτή η εμπλοκή των επιχειρήσεων στις δραστηριότητες αυτές που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους και παράλληλα θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κυπριακής οικονομίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, το ΙδΕΚ διαθέτει μεγάλο αριθμό χρηματοδοτικών προγραμμάτων και υπηρεσιών προς αξιοποίηση. Μάλιστα, από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, προκύπτει πως ο αριθμός των κυπριακών επιχειρήσεων που συμμετέχουν και αξιοποιούν τις υπηρεσίες του Ιδρύματος έχει αυξηθεί αισθητά. Για το μέλλον, προσδοκούμε σε ακόμα μεγαλύτερη συμμετοχή.

Σε αριθμούς, ποια είναι η συμβολή του ΙδΕΚ στην κυπριακή επιχειρηματική κοινότητα;

Από το 2016 μέχρι σήμερα, έχουν ενισχυθεί 695 επιχειρήσεις (636 μικρές, 34 μεσαίες, 25 μεγάλες) με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα €65 εκατ.. Μέσα από τα προγράμματα μας, 280 επιχειρήσεις είχαν την ευκαιρία να συνεργαστούν με ερευνητικά ιδρύματα ενώ μέσω των τριών κύκλων των Προγραμμάτων Καινοτομίας, έχουν διατεθεί €30 σχεδόν εκατ. σε 104 επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι 64 ήταν νεοφυείς.

Έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από 250 θέσεις εργασίας και έχουν αντληθεί ιδιωτικά κεφάλαια που ανέρχονται στα €15 εκατ. Στηρίζουμε επίσης, κατά συστηματικό τρόπο, τη συμμετοχή κυπριακών φορέων, ανάμεσά τους και μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, στο πρόγραμμα-πλαίσιο της ΕΕ, «Ορίζοντας Ευρώπη». Παρέχουμε πληροφόρηση, υπηρεσίες προεπισκόπησης προτάσεων και εξειδικευμένα εργαστήρια. Τα αποτελέσματα είναι συγκεκριμένα και πολύ ενθαρρυντικά: Μέχρι στιγμής, φορείς από την Κύπρο έχουν εξασφαλίσει από τον «Ορίζοντα Ευρώπη» χρηματοδότηση που ξεπερνά τα €130 εκατ., με ποσό πέραν των €50 εκατ. να έχει εξασφαλιστεί από επιχειρήσεις.

Είναι αποδεδειγμένο, λοιπόν, ότι το ΙδΕΚ κάνει έμπρακτες προσπάθειες για στήριξη της τοπικής επιχειρηματικής κοινότητας. Σε ποιους απευθύνονται τα προγράμματα και οι υπηρεσίες του Ιδρύματος, πέρα από νεοφυείς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις;

Τα Προγράμματα του ΙδΕΚ αφορούν όλες τις επιχειρήσεις της Κύπρου που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν στην έρευνα και την καινοτομία: νεοφυείς, μικρές, μεσαίες αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις. Το κάθε ένα από αυτά απευθύνεται σε συγκεκριμένες κατηγορίες φορέων καθώς και επίπεδα ωριμότητας τεχνολογιών και αποτελεί ένα διαφορετικό εργαλείο το οποίο οι φορείς μπορούν να αξιοποιήσουν για υλοποίηση δραστηριοτήτων Ε&Κ.

Με συγκεκριμένη στόχευση και επιδιώξεις, τα Προγράμματα καλύπτουν όλους τους κλάδους και εξυπηρετούν την Εθνική Στρατηγική για Ε&Κ. Ενδεικτικά, από το ΙδΕΚ έχουν λάβει χρηματοδότηση επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε θεματικές περιοχές όπως η πληροφορική, η υγεία και η βιοϊατρική, η μηχανική, κ.ά., ενώ χρηματοδοτήθηκαν και έργα που αποσκοπούν για παράδειγμα στη δημιουργία καινοτόμων εφαρμογών με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Τα αποτελέσματα που έχουμε μέχρι στιγμής είναι απολύτως ικανοποιητικά.

Την ίδια ώρα πολλές κυπριακές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται με επιτυχία στις ξένες αγορές. Η χώρα βελτιώνει τις επιδόσεις της στους διεθνείς δείκτες, όπως το European Innovation Scoreboard (EIS), με την Κύπρο να συγκαταλέγεται για πρώτη φορά στους Strong Innovators, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πρόοδο συγκριτικά με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε., σε σχέση με το 2015. Για το άμεσο μέλλον, επιδιώκουμε την αύξηση της ιδιωτικής επένδυσης σε Έρευνα & Ανάπτυξη (Ε&Α), την ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ της επιχειρηματικής και της ερευνητικής κοινότητας, καθώς και την καλλιέργεια δεξιοτήτων μεταφοράς γνώσης και καινοτομίας. Εκεί ακριβώς στοχεύουν τα προγράμματα του ΙδΕΚ με απώτερο σκοπό τη διαφοροποίηση της οικονομίας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της, με τρόπο που να ενισχύει το κυπριακό οικοσύστημα Ε&Κ και να δημιουργεί οικονομικά αλλά και κοινωνικά οφέλη.

Στις δύο νέες προσκλήσεις €6 εκατ. που ανακοίνωσε το Ίδρυμα μόλις τον περασμένο μήνα, εντοπίσαμε τη διάθεση €1 εκατ. σε επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν προηγουμένως υποβάλει προτάσεις ως Ανάδοχοι Φορείς στο ΙδΕΚ στο πλαίσιο των Προγραμμάτων Ε&Κ του Ιδρύματος. Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι επιχειρήσεις χωρίς προηγούμενη εμπειρία;

Πρόκειται για δύο νέες προσκλήσεις που εντάσσονται στο Πρόγραμμα «Έρευνα στις Επιχειρήσεις» με στόχο την υποστήριξη των εγχώριων επιχειρήσεων να επενδύσουν σε Ε&Α ώστε να διαφοροποιηθούν και να καταστούν πιο ανταγωνιστικές. Οι δύο προσκλήσεις αποτελούν ευκαιρία για μικρές, μεσαίες και μεγάλες κυπριακές επιχειρήσεις να δημιουργήσουν νέα ή ουσιαστικά βελτιωμένα προϊόντα, υπηρεσίες ή μεθόδους παραγωγής υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Η μέγιστη χρηματοδότηση ανά έργο ανέρχεται σε €200.000 και οι προσκλήσεις χρηματοδοτούνται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Next Generation EU. Όπως ορθά σημειώσατε, με στόχο την ενίσχυση της ικανότητας μεγαλύτερου αριθμού επιχειρήσεων να καινοτομούν, το ΙδΕΚ αποφάσισε όπως διαθέσει ειδικό προϋπολογισμό ύψους €1 εκατ. σε επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν έως τώρα υποβάλει προτάσεις ως Ανάδοχοι Φορείς στο Ίδρυμα. Οι επιχειρήσεις αυτές, μπορούν να μελετήσουν όλα τα σχετικά έγγραφα που υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΙδΕΚ (www.research.org.cy) για να εξοικειωθούν με τις απαιτήσεις της Πρόσκλησης και τη διαδικασία υποβολής προτάσεων η οποία γίνεται ηλεκτρονικά. Επίσης, μπορούν να απευθύνονται και στο Κέντρο Εξυπηρέτησης Συνεργατών του Ιδρύματος, το οποίο βρίσκεται στη διάθεση των ενδιαφερομένων, στο τηλ.: 22205000.

Να σημειώσω ότι ήδη βλέπουμε αύξηση στην υποβολή προτάσεων από επιχειρήσεις χωρίς προηγούμενη συμμετοχή στα Προγράμματα του Ιδρύματος. Στο Πρόγραμμα «Διδακτορικό στη Βιομηχανία», που αφορά σε χρηματοδότηση ερευνητικού έργου που υλοποιείται από ερευνητή/ερευνήτρια που εργοδοτείται από επιχείρηση στην Κύπρο, το οποίο έκλεισε πριν λίγες μέρες, συνολικά υποβλήθηκαν 63 προτάσεις από 44 διαφορετικές επιχειρήσεις. 6 από αυτές υποβάλλουν πρόταση στο ΙδΕΚ για πρώτη φορά, γεγονός που αποτελεί ένδειξη της ανταπόκρισης του οικοσυστήματος τόσο σε νέα Προγράμματα του ΙδΕΚ όπως το συγκεκριμένο, όσο και στις προσπάθειες που καταβάλλονται για εμπλοκή μεγαλύτερη αριθμού επιχειρήσεων σε δραστηριότητες Ε&Α.

Ποιες άλλες ευκαιρίες υπάρχουν για συμμετοχή επιχειρήσεων σε δραστηριότητες Ε&Α; Υπάρχουν άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα ή άλλα εργαλεία που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν οι κυπριακές επιχειρήσεις;

Το ΙδΕΚ προσφέρει πολλά εργαλεία και υπηρεσίες στις κυπριακές επιχειρήσεις. Για να σας δώσω μια ενδεικτική εικόνα, αυτή την περίοδο έχουμε ανοικτές τις ακόλουθες προσκλήσεις: Το Πρόγραμμα «DISRUPT», το οποίο διασυνδέει επενδυτές Venture Capital με επιχειρήσεις που έχουν πρωτοποριακές καινοτομίες, με προοπτική να διαμορφώσουν νέες ή να διαταράξουν (disrupt) υπάρχουσες αγορές. Σε εξέλιξη βρίσκεται και το Πρόγραμμα «Ερευνητικές Υποδομές», μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις καλούνται να υλοποιήσουν συνεργατικά έργα δημιουργίας υποδομών σε τομείς στρατηγικής προτεραιότητας για τη χώρα. Εντός του 2024 θα προκηρυχθεί ξανά το Πρόγραμμα «Innovate» με στόχο να προσφέρει υποστήριξη σε υφιστάμενες επιχειρήσεις για δημιουργία ανταγωνιστικών καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, με δυνατότητα διείσδυσης στη διεθνή αγορά. Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκέπτονται την ιστοσελίδα του Ιδρύματος (www.research.org.cy) όπου είναι διαθέσιμες τόσο οι τρέχουσες όσο και οι επερχόμενες προσκλήσεις.

Πέραν των προγραμμάτων, με την έναρξη λειτουργίας εντός του ΙδΕΚ του Κεντρικού Γραφείου Μεταφοράς Γνώσης (ΚΓΜΓ) αλλά και της πρωτοβουλίας Innovation Factory, το Ίδρυμα παρέχει πλέον ένα ολοκληρωμένο χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών υποστήριξης μεταφοράς γνώσης οι οποίες παρέχονται χωρίς χρέωση και είναι διαθέσιμες προς όλους τους φορείς του οικοσυστήματος βάσει των σχετικών κανονισμών κρατικών ενισχύσεων.

Τον τελευταίο καιρό το ΙδΕΚ φαίνεται να έχει βελτιώσει σημαντικά τις επιδόσεις του σε σχέση με τον χρόνο που απαιτείται για τη συμβασιοποίηση έργων αλλά και την καταβολή πληρωμών. Πόσο έχει βελτιωθεί ο χρόνος που απαιτείται και που οφείλεται αυτή η βελτίωση;

Η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα του ΙδΕΚ έχει βελτιωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια. Ολοκληρώνουμε πλέον τις διαδικασίες αξιολόγησης προτάσεων εντός τεσσάρων μηνών. Παράλληλα, το Ίδρυμα αύξησε σημαντικά τον αριθμό πληρωμών που καταβάλλει στους δικαιούχους. Ενδεικτικά, το 2020 καταβλήθηκαν συνολικές πληρωμές ύψους €15.5 εκατ., το 2021 €25.2 εκατ., ενώ το 2022 €32.7 εκατ.. Ταυτόχρονα, έχει επιτευχθεί σημαντική μείωση στον απαιτούμενο χρόνο για συμβασιοποίηση έργων, αφού από τους 21 μήνες που χρειάζονταν το 2019, καταφέραμε το 2022 ο χρόνος αυτός να μειωθεί στους 8 μήνες. Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι για όσα έχουμε καταφέρει μέχρι στιγμής και δηλώνουμε έτοιμοι να συνεχίσουμε, προσηλωμένοι στην επίτευξη των στρατηγικών μας στόχων.