Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη»: Γνωριμία με την Πολυτομεακή Προτεραιότητα «Κλίμα, Ενέργεια και Μεταφορές»
To Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» είναι το νέο Πρόγραμμα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (E.E.) για την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας, το οποίο θα διαδεχθεί το Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020». Ο «Ορίζοντας Ευρώπη», με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 95 δισεκατομμύρια Ευρώ, ανακοινώθηκε επίσημα στις 2 Φεβρουαρίου 2021 και θα ολοκληρωθεί το 2027, έχοντας ως βασικό στόχο τη μεγιστοποίηση του επιστημονικού, οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου των ευρωπαϊκών επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία.
Ο «Ορίζοντας Ευρώπη» χωρίζεται σε 3 Πυλώνες (Pillars), ενώ ο Πυλώνας II που αφορά στις παγκόσμιες προκλήσεις και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας χωρίζεται σε 6 επιμέρους Πολυτομεακές Προτεραιότητες (Clusters).
Ο πρωταρχικός στόχος της Πολυτομεακής Προτεραιότητας «Κλίμα, Ενέργεια και Μεταφορές» (Cluster 5: Climate, Energy and Mobility) είναι να συνεισφέρει στην επιτάχυνση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και στον σχετικό μετασχηματισμό της οικονομίας, της βιομηχανίας και της κοινωνίας με σκοπό την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας της Ευρώπης έως το 2050.
Οι δραστηριότητες αυτής της Πολυτομεακής Προετεραιότητας υποστηρίζουν την εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων (Paris Agreement) και των Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Sustainable Development Goals). Με τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας, την επιτάχυνση του οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού, την ταχύτερη ψηφιοποίηση και με τη δημιουργία ανάπτυξης που βασίζεται στην καινοτομία και χωρίς αποκλεισμούς, οι δραστηριότητες θα βοηθήσουν την ανάκαμψη της Ευρώπης μετά την κρίση που έχει προκληθεί από την πανδημία του Covid-19, συμβάλλοντας άμεσα στις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Green Deal, a Europe fit for the digital age, an economy that works for the people, κτλ).
Το Πρόγραμμα Εργασίας (Work Programme) της Πολυτομεακής Προτεραιότητας «Κλίμα, Ενέργεια και Μεταφορές» αναμένεται να έχει προϋπολογισμό γύρω στα 3 δισεκατομμύρια Ευρώ για την περίοδο 2021-2022 και συνολικά 15 δισεκατομμύρια Ευρώ για όλη την διάρκεια του Προγράμματος «Ορίζοντα Ευρώπη». Το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού θα διατεθεί για χρηματοδότηση έργων έρευνας και καινοτομίας, τα οποία θα επιλέγονται μέσα από ανταγωνιστικές διαδικασίες.
Πιο συγκεκριμένα, το Πρόγραμμα Εργασίας για την περίοδο 2021-2022 είναι χωρισμένο σε 6 Θεματικές Ενότητες (Destinations) στα πλαίσια των οποίων αναμένεται να ανακοινωθούν γύρω στις 20 Προσκλήσεις Υποβολής Προτάσεων (Calls for Proposals) και οι οποίες θα περιλαμβάνουν περίπου 200 Θεματικά Πεδία (topics). Πιο κάτω παρατίθεται σύντομη περιγραφή των θεματικών ενοτήτων της Πολυτομεακής Προτεραιότητας «Κλίμα, Ενέργεια και Μεταφορές»:
- Climate sciences and responses for the transformation towards climate neutrality
Οι δραστηριότητες που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο αυτής της ενότητας θα συνεισφέρουν στην βελτίωση της γνώσης του κλιματικού συστήματος της γης, της ικανότητας πρόβλεψης και εκτίμησης των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών καθώς και του σχεδιασμού και της αξιολόγησης λύσεων για τον μετριασμό των κλιματικών αλλαγών συμπεριλαμβανομένης της σχετικής προσαρμογής και μετασχηματισμού της κοινωνίας.
- Cross-sectoral solutions for the climate transition
Αυτή η ενότητα καλύπτει θεματικές περιοχές οριζόντιου χαρακτήρα, οι οποίες μπορούν να παρέχουν βασικές λύσεις και εφαρμογές για το κλίμα, την ενέργεια και τις μεταφορές. Οι περιοχές αυτές είναι: οι μπαταρίες, το υδρογόνο, οι κοινότητες και οι πόλεις, οι πρωτοποριακές τεχνολογίες καθώς και η εμπλοκή των πολιτών.
- Sustainable, secure and competitive energy supply
Περιλαμβάνει δραστηριότητες που στοχεύουν στον βιώσιμο, ασφαλή και ανταγωνιστικό ενεργειακό εφοδιασμό και καλύπτει 3 τομείς: (α) τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, (β) το ενεργειακό σύστημα συμπεριλαμβανομένων των δικτύων και της αποθήκευσης της ενέργειας και (γ) τη συλλογή, χρήση και αποθήκευση άνθρακα.
- Efficient, sustainable and inclusive energy use
Στοχεύει στην ζήτηση της ενέργειας και επικεντρώνεται στην αποδοτική χρήση της ενέργειας όσον αφορά τα κτίρια και τη βιομηχανία.
- Clean and competitive solutions for all transport modes
Περιλαμβάνει δραστηριότητες που στοχεύουν στον μετριασμό των επιπτώσεων των μεταφορών στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία και στην βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, καθώς και της ανταγωνιστικότητας των διαφορετικών μέσων μεταφοράς: οδικές, αεροπορικές και πλωτές μεταφορές.
- Safe, Resilient Transport and Smart Mobility services for passengers and goods
Περιλαμβάνει δραστηριότητες που αφορούν στην ασφαλή και έξυπνη μετακίνηση επιβατών και αγαθών, οι οποίες κατανέμονται σε 3 υπό-ενότητες: (α) διασυνδεδεμένα, συνεργατικά και αυτοματοποιημένα μέσα μεταφοράς, (β) βιώσιμα συστήματα μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων και (γ) ασφάλεια των μέσων μεταφοράς.
Οι πρώτες Προσκλήσεις Υποβολής Προτάσεων της Πολυτομεακής Προτεραιότητας «Κλίμα, Ενέργεια και Μεταφορές» αναμένεται να ανακοινωθούν στα μέσα Μαΐου 2021, ταυτόχρονα με τη δημοσίευση του Προγράμματος Εργασίας 2021-2022 του «Ορίζοντα Ευρώπη».
Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), μέσω των Εθνικών Σημείων Επαφής/National Contact Points (ΕΣΕ/NCPs), υποστηρίζει ενεργά τους κυπριακούς φορείς στην προσπάθειά τους να συμμετέχουν με επιτυχία σε ευρωπαϊκά προγράμματα και πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένου του Προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη», προσφέροντας μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών στήριξης χωρίς χρέωση. Τα Εθνικά Σημεία Επαφής είναι στη διάθεση των ερευνητών για παροχή άμεσης πληροφόρησης και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε όλα τα στάδια, από την προετοιμασία της πρότασης έως την υλοποίηση του ερευνητικού έργου καθώς και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Κάποιες από τις υπηρεσίες που προσφέρονται είναι ενδεικτικά: (α) η συστηματική διοχέτευση πληροφόρησης και ενημέρωσης προς την ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα, (β) η διοργάνωση ενημερωτικών ημερίδων και εκπαιδευτικών εργαστηρίων, (γ) η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και στήριξης για τη συγγραφή πρότασης και την υλοποίηση έργων (δ) η βοήθεια στην εξεύρεση συνεργατών από το εξωτερικό, (ε) η προεπισκόπηση προτάσεων, κ.ά.
Για να λαμβάνετε εξατομικευμένη πληροφόρηση σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης, εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ευρωπαϊκά Προγράμματα Έρευνας και Καινοτομίας, μπορείτε να συμπληρώσετε τα στοιχεία και τους τομείς εξειδίκευσης και ενδιαφέροντός σας στο ερωτηματολόγιο που θα βρείτε εδώ. Περισσότερες πληροφορίες για το ΙδΕΚ μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του οργανισμού, όπου μπορείτε να κάνε εγγραφή στο ενημερωτικό δελτίο, για να λαμβάνετε ηλεκτρονικά πληροφόρηση για τις δράσεις του.
Τα Εθνικά Σημεία Επαφής της Πολυτομεακής Προτεραιότητας «Κλίμα, Ενέργεια και Μεταφορές» είναι:
Χριστάκης Θεοχάρους – Επιστημονικός Λειτουργός Α’, Τμήμα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ([email protected])
Γιώργος Χρίστου – Επιστημονικός Λειτουργός, Τμήμα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ([email protected])
Η Πολυτομεακή Προτεραιότητα σε αριθμούς (2021-2022):
Προϋπολογισμός: 3 δισεκατομμύρια Ευρώ
Θεματικές Ενότητες (Destinations): 6
Προσκλήσεις Υποβολής Προτάσεων: 20
Θεματικά Πεδία (Topics): 200