Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη»: Γνωριμία με τον Πυλώνα Ι Οι Δράσεις Marie Skłodowska-Curie
To Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» είναι το νέο Πρόγραμμα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (E.E.) για την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας, το οποίο θα διαδεχθεί το Πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020». Ο «Ορίζοντας Ευρώπη», με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 95 δισεκατομμύρια Ευρώ, ανακοινώθηκε επίσημα στις 2 Φεβρουαρίου 2021 και θα ολοκληρωθεί το 2027, έχοντας ως βασικό στόχο τη μεγιστοποίηση του επιστημονικού, οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου των ευρωπαϊκών επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία. Η ανακοίνωση των πρώτων Προσκλήσεων Υποβολής Προτάσεων αναμένεται τον Απρίλιο 2021.
Ο Πυλώνας Ι «Επιστήμη Αριστείας» του Προγράμματος Πλαίσιο της Ε.Ε. για Έρευνα και Καινοτομία «Ορίζοντας Ευρώπη» 2021-2027, έχει ως βασικό στόχο την ενίσχυση και επέκταση της αριστείας της επιστημονικής βάσης της Ε.Ε.
Σημαντικό μέρος του Πυλώνα Ι αποτελούν οι Δράσεις Marie Skłodowska-Curie (MSCA), που έχουν ως στόχο την προσέλκυση περισσότερων νέων στην ενασχόληση με την έρευνα, την προώθηση της Ε.Ε. ως ελκυστικού προορισμού για κορυφαία ταλέντα από όλο τον κόσμο, και τη διατήρηση και επανένταξη του ανθρώπινου ερευνητικού δυναμικού της Ε.Ε. Από τo ξεκίνημα τους το 1996 μέχρι σήμερα, οι Δράσεις MSCA έχουν καταστεί το πρόγραμμα αναφοράς της Ε.Ε. για τη διδακτορική εκπαίδευση και τη μεταδιδακτορική κατάρτιση. Την περίοδο 2014-2020, στο πλαίσιο του Προγράμματος «Ορίζοντας 2020», έχουν υποστηριχθεί πάνω από 65000 ερευνητές στην Ευρώπη και παγκοσμίως, και έχουν χρηματοδοτήσει πάνω από 1000 κορυφαία διεθνή διδακτορικά δίκτυα.
Οι Δράσεις MSCA επιδιώκουν να ανταποκριθούν στην ανάγκη της Ευρώπης για μια ισχυρή, ανθεκτική, ευέλικτη και δημιουργική βάση ανθρώπινου δυναμικού, που θα διαθέτει τον κατάλληλο συνδυασμό δεξιοτήτων και που θα είναι ικανή να ανταποκρίνεται στις μελλοντικές ανάγκες της αγοράς εργασίας και να καινοτομεί. Η υγειονομική κρίση COVID-19 υπογράμμισε εκ νέου τον καθοριστικό ρόλο του ανθρώπινου κεφαλαίου της Ε.Ε., το οποίο καλείται, μέσα από υψηλή ειδίκευση και διεπιστημονικές ικανότητες, να αντιμετωπίζει τις επερχόμενες προκλήσεις, και να επικοινωνεί έγκυρα επιστημονικά στοιχεία στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, αλλά και στο ευρύτερο κοινό.
Επομένως, στόχος των Προγραμμάτων MSCA είναι να συμβάλουν δραστικά στην επιστημονική αριστεία και να ενισχύσουν τις θέσεις εργασίας, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, εξοπλίζοντας τους ερευνητές με νέες γνώσεις και δεξιότητες, και εντείνοντας τη συμμετοχή τους σε διεθνείς και διατομεακές συνεργασίες.
Οι χρηματοδοτήσεις αυτές αναμένονται να έχουν θετικό αντίκτυπο, όχι μόνο στους ερευνητές μεμονωμένα, αλλά και στην ανάπτυξη κορυφαίων διδακτορικών προγραμμάτων, μεταδιδακτορικών προγραμμάτων κατάρτισης και συνεργατικών ερευνητικών έργων. Θα έχουν επίσης διαρθρωτικό αντίκτυπο στα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε άλλους οργανισμούς πέρα από τον ακαδημαϊκό χώρο, διαδίδοντας ευρέως την αριστεία, και θέτοντας πρότυπα για υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και κατάρτιση των ερευνητών, σε ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ERA) και παγκοσμίως.
Οι Δράσεις MSCA είναι οι ακόλουθες:
- Διδακτορικά Δίκτυα MSCA (MSCA Doctoral Networks): Τα Διδακτορικά Δίκτυα MSCA στοχεύουν στην εκπαίδευση δημιουργικών, καινοτόμων και ευέλικτων διδακτορικών υποψηφίων, ικανών να αντιμετωπίσουν τις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις, μετατρέποντας τη γνώση και τις ιδέες τους σε προϊόντα και υπηρεσίες, συνεισφέροντας στην οικονομική και κοινωνική ευημερία της Ε.Ε. Τα Δίκτυα αυτά επιδιώκουν να αυξήσουν την ελκυστικότητα και την αριστεία της διδακτορικής κατάρτισης στην Ευρώπη. Θα εξοπλίσουν τους ερευνητές με ένα συνδυασμό ερευνητικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων, και θα τους προσφέρουν βελτιωμένες προοπτικές σταδιοδρομίας, μέσω της διεθνούς, διεπιστημονικής και διατομεακής κινητικότητας, σε συνδυασμό με μια διευρυμένη κουλτούρα καινοτομίας.
- Μεταδιδακτορικές Υποτροφίες MSCA (MSCA Postdoctoral Fellowships): Στόχος των Μεταδιδακτορικών Υποτροφιών MSCA είναι να ενισχύσουν τις δημιουργικές και καινοτόμες προοπτικές των ερευνητών που κατέχουν ήδη διδακτορικό τίτλο, και επιθυμούν να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, μέσω προηγμένης κατάρτισης και διεθνούς, διεπιστημονικής και διατομεακής κινητικότητας. Οι μεταδιδακτορικές υποτροφίες MSCA θα είναι ανοικτές σε εξαίρετους ερευνητές οποιασδήποτε εθνικότητας, συμπεριλαμβανομένων ερευνητών που επιθυμούν να επανενταχθούν στην Ευρώπη, ερευνητών που είχαν εκτοπιστεί λόγω συγκρούσεων, καθώς και ικανών ερευνητών που στοχεύουν σε επανεκκίνηση της ερευνητικής τους σταδιοδρομίας. Το Πρόγραμμα θα ενθαρρύνει επίσης ιδιαίτερα τη συμμετοχή φορέων εκτός του ακαδημαϊκού τομέα.
- Ανταλλαγές προσωπικού MSCA (MSCA Staff Exchanges): Το Πρόγραμμα αυτό επιδιώκει να προωθήσει την καινοτόμο, διεθνή, διατομεακή και διεπιστημονική συνεργασία στην έρευνα και καινοτομία, μέσω της ανταλλαγής προσωπικού και ταυτόχρονα ιδεών και γνώσεων. Το Πρόγραμμα θα προάγει μια εκτεταμένη κουλτούρα έρευνας και καινοτομίας, που θα καλωσορίζει και θα επιβραβεύει τη δημιουργικότητα και την επιχειρηματικότητα, και θα βοηθά στη μετατροπή ιδεών σε καινοτόμα προϊόντα, υπηρεσίες ή διαδικασίες. Το Πρόγραμμα θα είναι ανοιχτό τόσο σε ερευνητικό, όσο και σε τεχνικό, διοικητικό και διευθυντικό προσωπικό.
- Συγχρηματοδότηση MSCA (MSCA COFUND): Το Πρόγραμμα COFUND συγχρηματοδοτεί νέα ή υπάρχοντα διδακτορικά προγράμματα και προγράμματα μεταδιδακτορικών υποτροφιών σε εθνικό, περιφερειακό ή διεθνές επίπεδο. Στόχος του είναι η διάδοση των βέλτιστων πρακτικών των Δράσεων MSCA, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς, διατομεακής και διεπιστημονικής ερευνητικής κατάρτισης, καθώς και της διακρατικής και διατομεακής κινητικότητας των ερευνητών σε όλες τις φάσεις της σταδιοδρομίας τους.
- MSCA και Πολίτες (MSCA and Citizens): Η Δράση αυτή, μέσω της Ευρωπαϊκής Βραδιάς του Ερευνητή (European Researchers’ Night), επιδιώκει να φέρει την έρευνα και τους ερευνητές πιο κοντά στο κοινό, να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας, και να ενισχύσει την προβολή της επιστήμης και της ερευνητικής εκπαίδευσης. Θα αναδείξει επίσης το ρόλο των ερευνητών για την κοινωνία και την οικονομία, και τον αντίκτυπο της έρευνας στην καθημερινή ζωή των πολιτών, ενώ θα ενισχύσει το ενδιαφέρον των νέων για πιθανή ερευνητική και επιστημονική σταδιοδρομία.
Το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), μέσω των Εθνικών Σημείων Επαφής/National Contact Points (ΕΣΕ/NCPs), υποστηρίζει ενεργά τους κυπριακούς φορείς στην προσπάθειά τους να συμμετέχουν με επιτυχία σε ευρωπαϊκά προγράμματα και πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένου του Προγράμματος «Ορίζοντας Ευρώπη», προσφέροντας μια ευρεία γκάμα υπηρεσιών στήριξης χωρίς χρέωση. Τα Εθνικά Σημεία Επαφής είναι στη διάθεση των ερευνητών για παροχή άμεσης πληροφόρησης και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε όλα τα στάδια, από την προετοιμασία της πρότασης έως την υλοποίηση καθώς και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Κάποιες από τις υπηρεσίες που προσφέρονται είναι ενδεικτικά: (α) η συστηματική διοχέτευση πληροφόρησης και ενημέρωσης προς την ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα, (β) η διοργάνωση ενημερωτικών ημερίδων και εκπαιδευτικών εργαστηρίων, (γ) η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και στήριξης για τη συγγραφή πρότασης και την υλοποίηση έργων (δ) η βοήθεια στην εξεύρεση συνεργατών από το εξωτερικό, (ε) η προεπισκόπηση προτάσεων, κ.ά.
Για να λαμβάνετε εξατομικευμένη πληροφόρηση σχετικά με τις ευκαιρίες χρηματοδότησης, εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες που σχετίζονται με τα ευρωπαϊκά Προγράμματα Έρευνας και Καινοτομίας, μπορείτε να συμπληρώσετε τα στοιχεία και τους τομείς δράσης σας στο ερωτηματολόγιο που θα βρείτε εδώ. Περισσότερες πληροφορίες για το ΙδΕΚ μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του οργανισμού, όπου μπορείτε να κάνε εγγραφή στο ενημερωτικό δελτίο, για να λαμβάνετε ηλεκτρονικά πληροφόρηση για τις δράσεις του.
Τα Εθνικά Σημεία Επαφής για τις Δράσεις MSCA είναι:
Δρ Άγγελος Ντάντος – Επιστημονικός Λειτουργός, Τμήμα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ([email protected])
Δρ Ιωάννης Θεοδώρου – Επιστημονικός Λειτουργός, Τμήμα Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (itheodorou@research.org.cy)
Οι Δράσεις MSCA στον «Ορίζοντα Ευρώπη» σε αριθμούς:
Προϋπολογισμός: 6.4 δισεκατομμύρια Ευρώ
Δράσεις: 5